İthalat İşlemlerinde Nelere Dikkat Etmeli? (2024)

“İthalat evraklarında yapılacak hatalar veya ithalat sürecinde gerekli olan bilgilerin bulunması ve hazırlanılması, ithalat sürecinin uzamasına neden olmaktadır. Üründe yapılan hatalar nedeniyle ithalat sürecindeki yasaklara ve kısıtlamalara konu olabilmekte ve bu da ürünlere uygulanacak ekstra denetimlere neden olmaktadır.”

Dış ticarette, ihracat kadar ithalat da ekonomi açısından oldukça önemli. Hammadde, ara ve sermaye malları ithalatı yapmanın, yurt içinde üretim artışı sağladığı ve teknoloji ithalatı aracılığıyla da üretimde verimlilik artışı sağlayarak, ekonomik açıdan büyümeye pozitif dolaylı etkisi var. İthalat yaparken nelere dikkat etmeniz gerektiğini, bu yazıda sizin için kategorilendirdik.

Genel olarak ithalat işlemleri süreci 3 aşamadan oluşur. Bunlar:

Sipariş ve yükleme öncesi yapılan işlemler
Nakliye sırasında yapılan işlemler
Eşyanın gelişiyle yapılan işlemler

Sipariş ve yükleme öncesi yapılan işlemler

İthalatta en çok dikkat edilmesi gereken süreç, sipariş ve yükleme öncesidir.. Bu aşamayı dikkatli bir şekilde organize eder ve işlemleri eksiksiz bir şekilde yaparsanız daha sonradan sorun yaşamazsınız.

1) GTİP Tespiti Yapmak

Öncelikle, eşyanın adeta kimlik kartı olan GTİP (Gümrük Tarife İstatistik Pozisyonu) kodunu doğru ve tam olarak tespit etmelisiniz. GTİP’in doğru bir şekilde tespit edilmesi hem mevzuat zorunluluklarını hem de eşyanın ithalatı için gerekli belge ve izinlerin belirlenmesini ve eşyaya uygulanacak vergileri öğrenmek açısından önemlidir. GTİP’lerde hata olması, ürünün ithalat sürecinde size zorluklar yaşatabilir. Bu sebeple, sonradan zaman ve para kaybı yaşamamak için uzman bir gümrük müşaviri ile çalışmak da işinizi kolaylaştıracaktır.

2) İthalat Belgelerinin Düzenlenmesi ve Belgelerin Kontrolünün Sağlanması

Eşyanın ithalat sürecindeki sipariş öncesi ve sonrasında iç piyasadaki denetimlerinde ihtiyaç duyulacak olan bütün belgelerin, eşyayla uyumlu bir şekilde temin edilmesi için ihracatçının (eşyayı gönderenin) doğru bir şekilde yönlendirilmesi gerekir.

İthalat evraklarında yapılacak hatalar veya ithalat sürecinde gerekli olan bilgilerin bulunması ve hazırlanılması, ithalat sürecinin uzamasına neden olmaktadır. Üründe yapılan hatalar nedeniyle ithalat sürecindeki yasaklara ve kısıtlamalara konu olabilmekte ve bu da ürünlere uygulanacak ekstra denetimlere neden olmaktadır.

a) İthal edilecek Ürüne Yönelik Bazı Denetimlerin Gümrük Dışında Denetimlere de Tabi Tutulması

İthal edilecek ürünlerin standardizasyon uygunlukları, insan, bitki, hayvan ve çevrenin korunmasına yönelik gerçekleştirilecek bazı denetimler TSE– Tarım İl Müdürlüğü vb kurumlar tarafından yapılır. İthal edilecek olan ürünün Gümrük İdaresince yapılacak denetimlere ek olarak Tarım veya Orman Bakanlığı gibi kurumlar tarafından da denetimleri olup olmadığına bakılmalıdır. Bu kurumlarca gerçekleştirilecek denetimlerin, ürün kalite ve güvenliği ile belgelerin ithalat öncesinde hazırlanılması gerekir.

b) İthalatı CE Denetimine Tabi Olan Ürünler

İthalatı CE denetimine tabi olan bir ürün için AB Uygunluk Beyanı (EU Declaration of Conformity) ve eşyaya ait test raporlarının, ihracatçı firma tarafından tedarik edilmesi gerekir. Bahsi geçen belgenin doğru ve eksiksiz bir şekilde düzenlendiği, ithalatı gerçekleştirecek olan firma ve gümrük müşaviri tarafından kontrol edilmelidir. Bu belge olmaksızın ithalat süreci başlamış olan bir eşya/ürün gümrükte boşu boşuna beklemek durumunda kalacak, ilgili belge bulunamayacağı için ürünün denetimi uygunsuz olarak sonuçlanacaktır.

c) Lazım Olan veya Olabilecek Tüm Gerekli Evrakların Düzenlenmesi

İthal edilecek olan ürüne dair düzenlenmesi gereken bazı belgeler Gümrük İdaresince veya yetkili diğer kurumlar tarafından gerçekleştirilecek olan denetimlerde hiç kullanılmayabilir ancak ilerideki olası ihtilaflarda, ithalatı yapacak olan firmanın ihracatçı firmaya karşı olan haklarını korumak amacıyla bazı test raporlarını, ürün ile birlikte talep etmesi önemlidir. Hazırlanan bütün belgelerin ithalat sürecinde görev alacak olan gümrük müşaviri, nakliyeci, banka ve ilgili bütün tedarikçilerin ihtiyaçlarını giderecek şekilde olduğunun onayı alınmalı, ilgili kişi ve kurumlara hızlıca ulaştırılmalıdır.

3) Ürünün Kalite Kontrolü

Ürünün kalite kontrolü eşyanın teslim edilme şekline de bağlı olarak, nakliyeci teslim almadan önce yapılmalıdır. Eşyanın siparişe uygun olduğunun tespiti kadar önemli olan diğer bir konuda mevzuat gereği eşyada ve ambalajında olması gereken işaretlemelerin doğru olduğunun kontrol edilmesidir. Örneğin CE denetimine tabi olan ürün üzerinde, model ve marka bilgileri ile CE işareti taşıyan etiketleri olmak zorundadır. İthal edilecek olan ürünün üzerinde bu etiketin olmaması, daha önce bahsettiğimiz sorunlara yer açabilir.

4) Sigorta Yapılması

Eşyanın ithalat sürecinde, bütün bu süreç boyunca olabilecek risklere karşı sigorta yoluyla güvenceye alınması önemlidir. Hırsızlık, kaza, yangın ve doğal afetler nedeniyle oluşacak maddi kayıplar dışında imalat, tedarik sürecindeki aksamalara karşı sigorta ile tedbirli olmakta fayda var. Eşyaya yapılacak olan sigortanın giderleri, anlaşmaya göre ithalatçı veya ihracatçı tarafından karşılanabilir. Bu konu eşyanın gümrük vergisi ödemeye mahsus kıymetini yani eşyayla ilgili ödenmesi gereken vergileri etkileyeceği için ithalat evraklarının sigorta ücreti kim tarafından ödenecekse açıkça belirtilmelidir.

Nakliye sırasında yapılan işlemler

Eşyanın, nakliye yapacak kişi tarafından alınması ve yola çıkmasıyla gümrük işlerinin kolay, hızlı ve pratik bir şekilde yapılması için:

Eşyayı gönderen tarafından çeki listesi, fatura, yükleme bilgileri ve varsa eşyaya yönelik test raporları
Nakliyeyi yapacak nakliyeci tarafından düzenlenecek ordino
Bankaca düzenlenecek olan transfer dekontları ve transfer bildirim notları

gibi bütün belgelerin eksiksiz bir şekilde gümrük müşavirlerine ulaştırılması, ithalat beyannamesinin hazırlanması ve gerekli kontrollerinin yapılması ve yine nakliyeci tarafından özet beyan işlemlerinin kontrolü ile birlikte gümrük ithalat işlemleri başlar.

Eşyanın gelişiyle yapılan işlemler

a) Gümrük ve Antrepo İşlemleri

Eşyanın gümrük kontrolü altında bir liman veya antrepoya gelişi ile beraber, yetkili gümrük müşaviri tarafından eşyanın ithalat işlemlerinin mevzuat hükümlerince hızlı bir şekilde tamamlanması amacıyla eğer varsa, ihtisas gümrük idarelerine ve anlaşmalı olan antrepolara gönderimi sağlanmalıdır.

b) Vergi ve Lokal Masrafların Ödenmesi

Eşyanın ithalatı sebebiyle doğan vergi ve ilgili diğer ödemelerin, eşyanın gelişiyle birlikte hazırlanması da önemli olan diğer bir konudur.

c) Dahili (iç) Nakliyeler

İthalatı yapılacak eşyanın gümrük prosedürlerinin hazırlanması ve eşyanın serbest dolaşıma girmesiyle beraber mağaza, fabrika ve depoya kadar olan sevkinin tüm organizasyonu A’dan Z’ye iyi bir şekilde planlanmalıdır.

d) Maliyetin Hesaplanması

Sevkiyat, her bir eşyanın ayrı ayrı vergilere sahip olması veya ayrı maliyetleri olabileceği için bütün gider kalemlerinin detaylı olarak GTİP ve artikel olarak dağıtılması ve buna uygun bir şekilde hesaplanmalıdır.

e) Arşivleme

Yasal mevzuat sebebiyle zorunlu olan, ileride doğabilecek olası anlaşmazlıklara, iç piyasa denetimlerine ve soruşturmalara konu olabilecek ithalata dair bütün evrakların arşivlenmesi son derece önemlidir.

Eşyanın sipariş edilmesinden teslim edilmesine kadar bütün ithalat süreci, bu sürecin sorumluları ve görevlileri olan banka görevlileri, nakliyeciler, gümrük müşaviri, antrepo görevlisi ve finans ekibinin iletişimde, uzlaşma ve koordinasyon içinde olması ithalatı yapan firmanın dış ticaret görevlilerine düşmektedir. Tüm bu ithalat sürecini eksiksiz ve dikkatli bir şekilde en baştan planlayıp, ithalat sürecindeki görevli kişileri organize etmek ve süreci iyi bir şekilde takip etmek sonradan sorun yaşamanızı, zaman ve para kaybınızı engelleyecektir.

İthalata ek olarak, ihracat yaparken nelere dikkat etmeniz gerektiğini de merak ediyorsanız bu yazımızı da okumanızı tavsiye ederiz.