TAREKS güvenlik, kalite ve belirlenen standartlara uygunluk açısından hem üreticiyi hem tüketiciyi korumak için gerçekleştirilen ihracat ve ithalat denetimlerinin risk esaslı olarak yapılmasına olanak tanıyan web tabanlı bir yazılımdır. TAREKS’te dikkat edilmesi gereken birçok prosedür bulunmaktadır. Bu prosedürlerin 2020’deki güncel işleyişini öğrenerek işinizin risk kontrolünü yapabilirsiniz.
Dış Ticarette Risk Esaslı Kontrol Sistemi (TAREKS)
Dış ticarette risk esaslı kontrol sistemi (TAREKS), ihracat ve ithalatta kaliteyi, güvenliği koruyarak standartlara uygunluk, oluşturup hem üreticiyi hem tüketiciyi korur.
TAREKS Nedir?
TAREKS: Güvenlik, kalite ve belirlenen standartlara uygunluk açısından hem üreticiyi hem tüketiciyi korumak için gerçekleştirilen ihracat ve ithalat denetimlerinin risk esaslı olarak yapılmasına olanak tanıyan web tabanlı bir yazılımdır.
TAREKS Elektronik İmza Kullanım Kılavuzu
Elektronik imza sertifikası alındıktan sonra Ticaret Bakanlığı’nın web sitesinden, TAREKS- ‘E-İMZA Uygulamaları’ bölümünden firma tanımlama işleminin yapılması, yetkili kullanıcı için Taahhütname doldurularak noter onayı yapılması gerekir.
E-İmzada Neler Olmalıdır?
Yetki verilen kişinin; 01/04/2007 tarihli ve 26480 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan İhracat 2007/2 sayılı Dahilde İşleme Rejimine İlişkin İşlemlerin Bilgisayar Veri İşleme Tekniği Yoluyla Yapılmasına Dair Tebliğ kapsamında, aşağıda kimlik bilgileri verilen kişinin nitelikli elektronik imza ile yapacağı her türlü işlemden, aşağıda belirtilen tarihler itibarıyla …….. vergi numaralı ve …….. unvanlı firmamızın sorumlu olacağını kabul ve taahhüt ederim ifadesi yer almalıdır.
Hangi firma adına işlem yapılacağı yer almalıdır.
Verilen yetkinin bitiş süresi gün ay ve yıl olarak belirtilmelidir.
Yetki verilen kişinin aşağıdaki kimlik bilgileri yer almalıdır.
- T.C. kimlik numarası
- Adı soyadı
- Nüfusa kayıtlı olduğu yer
- Ana ve baba adı
- Doğum yeri ve tarihi
- Cinsiyeti
- Cilt no, aile sıra no, sıra no
Yetkilendirmeye ilişkin taahhütname, firmayı temsil ve ilzama yetkili kişi/kişiler tarafından noter huzurunda imzalandıktan sonra tasdik ettirilmelidir.
TAREKS e-imza uygulamalarını, detaylı bir şekilde linkte bulabilirsiniz.
TAREKS’te Yetkilendirmeye İlişkin Taahütname
Yetkilendirmeye ilişkin taahütname: İhracatçı firmayı temsil ve ilzama yetkili kişi/kişiler tarafından, dahilde İşleme Rejimi uygulamasını ihracatçı firma adına kullanacak nitelikli elektronik imza sahibi kişi/kişilere noter huzurunda imzalanarak verilen taahhütnamedir. Firma, ayrı ayrı olmak üzere bir veya daha çok kişiye de yetki verebilir.
Elektronik imza, firma adına yetkilendirilecek her kişi için ayrı ayrı olacak şekilde düzenlenmiş olmalıdır.
İlk yetkilendirme başvurusunun yapılmasından sonra aşağıda belirtilen belgelerin, dilekçe ekinde ilgili Grup Başkanlığına iletilmesi gerekir.
İstenen Belgeler
Yetkilendirmeye ilişkin istenen belgeler ise şu şekildedir.
- a) İmza sirküleri: Ana sözleşmede firmayı temsil ve ilzama yetkili kişiler için düzenlenmiş imza sirkülerinin aslı veya noterden onaylı örneği
b) Ticaret Sicili Gazetesi: Firmanın tacir veya sanayici olması durumunda, Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi’nin aslı ya da ticaret ve/veya sanayi odası ile ticaret sicil memurluğunca onaylı örneği (kuruluş ve varsa, ana sözleşme değişiklikleri ile son durumu gösterir Türkiye Ticaret Sicili Gazetelerinin her biri)
c) Esnaf ve Sanatkâr Sicil Tasdiknamesi: Firmanın esnaf veya sanatkâr olması durumunda, Esnaf ve Sanatkâr Sicil Müdürlüğü’nce düzenlenen esnaf ve sanatkâr sicil tasdiknamesinin aslı ya da sicil müdürlüğünce onaylı örneği
d) TAREKS taahhütnamesi: Firmayı temsil ve ilzama yetkili kişilerce imzalanarak Bakanlık internet sayfasındaki “E-İmza Uygulamaları” bölümünde yer alan örneğe uygun ve Türkçe olarak noterde her bir kişi için düzenlenmiş taahhütnamenin aslı
e) Mükellefiyet yazısının aslı ya da noter onaylı örneği.
Yetkili kullanıcı, Bakanlığın internet sayfasındaki, “E-İmza Uygulamaları” kısmında yer alan ‘E-İmza Uygulamalarına Giriş’ bölümünü kullanır. Yetkili kişi, TAREKS üzerinden ithal edilecek ürüne ilişkin verileri eksiksiz bir şekilde girerek başvurusunu gerçekleştirir. Yetkili kişinin başvurusu üzerine; sistem tarafından firmaya, işlemlerini kolayca takip edebilmesi amacıyla bir başvuru numarası verilir ve işlemler, bu numara üzerinden takip edilir. Denetimin sonuçlandırılmasından sonra ise 15 haneli bir referans numarası verilir ve verilen referans numarası, ilgili beyannamenin 44 numaralı hanesine yazılarak, gümrük işlemleri tamamlanmış olur.
TAREKS kapsamındaki denetimler, gümrük beyannamesinin tescil işlemi öncesinde yapılır.
TAREKS kapsamındaki denetimler, Ekonomi Bakanlığı Bölge Müdürlüklerine bağlı Ürün Denetmenleri Grup Başkanlıklarını tarafından yürütülür.
TAREKS kapsamında, her parti ürün için yapılacak denetimlerde, başvuru başına ücret tahsil edilir.
TAREKS Taahhütname Kapsamındaki Denetimlerde Muafiyet ve İstisnalar Bulunur mu?
A.TR belgeli olduğu kullanıcı tarafından, TAREKS üzerinde beyan edilen ürünler genelde fiili denetime yönlendirilmeden, ürünün ithal edilebileceğine dair TAREKS referans numarası doğrudan oluşturulur. Fakat risk analizine göre yapılacak değerlendirme sonucunda, bu ürünler de fiili denetime yönlendirilebilir.
Bazı sanayi ürünlerinin ithalatında; sanayici ya da sanayici adına ithalat yapan tedarikçi tarafından sanayi sicil belgesinin verildiği Bilim, Sanayi ve Teknoloji İl Müdürlüğü’ne başvurulup, ithal edilmek istenen ürünlerin, ilgili tebliğ hükümlerinden muaf olarak ithal edileceğine dair belge alınması ve bu belgenin elektronik ortamda TAREKS’e yüklenmesi sonucunda, ürünün ithal edilebileceğine dair TAREKS referans numarası doğrudan oluşturulur. Fakat risk analizine göre yapılacak bir değerlendirme sonucunda, bu ürünler de fiili denetime yönlendirilebilir.
Kesin ihracatı gerçekleştirildikten sonra geri gelen eşyalar için, bu ürünlerin ihracat beyannamesi numarasının TAREKS’e yüklenmesi ve geri gelen ürünlerin teknik mevzuata uygun olması şartıyla, piyasaya arz edilebileceğine dair taahhütnamenin TAREKS’e yüklenmesi neticesinde, ürünün ithal edilebileceğine dair TAREKS referans numarası doğrudan oluşturulur. Fakat risk analizine göre yapılacak değerlendirme sonucunda, bu ürünler de fiili denetime yönlendirilebilir.
AQAP veya GMP belgesine sahip sanayicilerin, kendileri için ithal edecekleri bazı sanayi ürünlerinin ithalatında, AQAP veya GMP belgelerinin elektronik ortamda TAREKS’e yüklenmesi neticesinde, ithal konusu her ürün için doğrudan oluşturulan TAREKS referans numarası, içinde bulunulan yılın sonuna kadar aynı ürünlerin müteakip ithalatında kullanılabilir. Fakat risk analizine göre yapılacak değerlendirme sonucunda, bu ürünler de fiili denetime yönlendirilebilir.
TAREKS Hangi Ürünleri Kapsar?
İthalattaki ürün güvenliği denetimine tabi tutulan oyuncak, kişisel koruyucu donanımı, yapı malzemeleri, telsiz, tıbbi cihaz, pil, telekomünikasyon terminal ekipmanı, akümülatör gibi sanayi ürünleri ile ithalatta ve ihracatta kalite denetimine uğrayan tarım ürünlerini kapsar.
TAREKS’de Firma Tanımlaması Nasıl Yapılır?
Tebliğdeki MADDE 4 – (1) Ek-1’de yer alan yönetmelikler kapsamında olan ve Ek-2’de belirtilen ürünlerin ithalat denetimiyle ilgili tüm işlemler TAREKS üzerinden ve risk analizine göre yapılır.
(2) Bu Tebliğ kapsamı ürünleri ithal etmek isteyen firmaların, 29/12/2011 tarihli ve 28157 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Dış Ticarette Risk Esaslı Kontrol Sistemi Tebliği (Ürün Güvenliği ve Denetimi: 2011/53) çerçevesinde TAREKS’te tanımlanması ve firma adına TAREKS’te işlem yapacak en az bir kullanıcının yetkilendirilmiş olması gerekir.
İthalatçının Başvurusu
MADDE 5 – (1)’e göre bu tebliğ kapsamındaki denetimler Gümrük Yönetmeliğinin 181’inci maddesinin dördüncü fıkrası çerçevesinde gümrük beyannamesinin tescili öncesinde yapılır.
(2) Kullanıcı, Bakanlık internet sayfasının “E-işlemler” kısmında yer “Dış Ticarette Risk Esaslı Kontrol Sistemi (TAREKS) Uygulaması” bölümünü veya e-Devlet kapısını kullanarak TAREKS üzerinden ithal partisine ilişkin verileri girerek başvurusunu yapar.
(3) Başvuru üzerine, TAREKS tarafından firmaya, TSE nezdindeki işlemlerini takip edebilmesi amacıyla bir başvuru numarası verilir.
(4) Verilerin doğru, eksiksiz ve zamanında girilmesinden kullanıcı sorumludur.
TAREKS Üzerinden Hangi Eşyaların Başvurusu Yapılmaz?
2009/15481 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı eki ‘4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun Bazı Maddelerinin Uygulanması Hakkındaki Karar’ın 112’nci maddesinin birinci fıkrasında belirtilen eşyanın ithalatında TAREKS üzerinden başvuru yapılmaz. Bunlar genellikle numune olarak gelen ürünlerdir. Bu ürünler için ilgili tebliğlerde belirtilen TAREKS referans numaraları doğrudan beyannamenin 44 numaralı hanesine kaydedilerek işlemler tamamlanır.
Denetlemeye tabi olan ürünün özelliğine göre, yatırım teşvik belgesi kapsamında yapılan ithalatlarda, petrol kanunu kapsamında yapılan ithalatlarda, Milli Savunma Bakanlığınca yapılan ithalatlarda vb. TAREKS kapsamında muafiyet uygulanabilmekte ve ilgili tebliğde verilen referans numaraları beyannamenin, 44 numaralı kutusuna kaydedilerek ithalat işlemi tamamlanabilir.
TAREKS’te Kapsam Dışı Uygulama Nasıl İşler?
TAREKS sistemi kapsamında denetlemeye tabi ‘Ürün Güvenliği ve Denetimi Tebliğleri’ ekindeki GTİP listelerinde yer alır. İlgili GTİP’in karşısında belirtilen tanım ve standartlar kapsamına girmeyen ürünler ise kapsam dışı olarak değerlendirilir.
Ürünler için, ilgili tebliğde belirlenen kapsam dışı referans numaraları, beyannamenin 44 numaralı hanesine kaydedilerek, ithalat işlemleri tamamlanabilmektedir. Fakat kapsam dışı olarak beyan edilmesine rağmen eşyanın muayenesi esnasında, ürünün TAREKS kapsamında denetlenmesi gereken bir ürün olduğu tespit edilirse ürün denetime sevk edilebilir.
TAREKS’te Yanıltıcı Beyanda Bulunmanın Cezası Nedir?
TAREKS kapsamında yanıltıcı ya da yanlış beyanda bulunan kişiler, sahte belge ibraz eden ya da kullananlar veya kullandığı belgede tahrifat yapanlar hakkında; 4703 sayılı Ürünlere İlişkin Teknik Mevzuatın Hazırlanması ve Uygulanmasına Dair Kanun, 4458 sayılı Gümrük Kanunu, 2013/4284 sayılı Teknik Düzenlemeler Rejimi Kararı’nın ilgili hükümleri ve ilgili diğer mevzuatı uyarınca öngörülen cezalar uygulanır.
TAREKS üzerinden yürütülen denetimlerde, ilgili mevzuata ve tebliğlere dair uygulamalara aykırı olarak hareket eden kullanıcıların yetkisi, fiilin ağırlığına göre belirli bir süre askıya alınmakta, firmanın denetim başvuruları, belirli bir süre ve/veya oranda fiili denetime yönlendirilir. Bu yaptırımlar uygulanırken, belirlenen süreler ve denetim oranları, firmanın başvuru sıklığı, varsa önceki ihlalleri ve/veya ürünün niteliği gibi hususlar dikkate alınarak belirlenmektedir.
Beyan edilen eşyanın, yapılan muayenesi neticesinde TAREKS üzerinde denetime tabi olması gerektiğinin tespit edilmesi veya yapılan denetime dair belgenin veya referans numarasının beyannamede yer almadığının, beyannamenin kapatılmasından veya eşyanın tesliminden sonra yapılan kontroller neticesinde anlaşılması durumunda, denetimle görevli kuruma bilgi verilir.
Yapılan yönlendirme veya bilgilendirme neticesinde; ilgili kurumca gerçekleştirilen denetimin olumsuz sonuçlandığının bildirilmesi veya ithali ve ihracı lisansa, şarta, izne, kısıntıya veya belli kuruluşların vereceği uygunluk veya yeterlilik belgesine tabi olan eşyanın denetlendiğine dair belge veya referans numarası alınmadığı halde alınmış gibi gösterilmesi durumunda, Gümrük Kanunun 235’inci maddesine göre, ithalat işlemlerinde eşyanın gümrüklenmiş değerinin iki katı, ihracat işlemlerinde eşyanın gümrüklenmiş değeri kadar idari para cezası uygulanır.
Belirtilen nedenlerle, cezai durumlarla karşı karşıya kalmamak için, ithalatı veya ihracatı planlanan he
r ürünün, TAREKS’de denetlemeye tabi bir ürün olup olmadığının tespiti son derece önemlidir. Bu yüzden tüm ithalat ve ihracat işlemlerinde, dış ticarette risk esaslı kontrol sistemi (TAREKS) iyice incelenmelidir.
Comments are closed.