“Afrika‘nın nüfusu sadece artmıyor; sadece en genç nüfusa ve en üretken nüfusa sahip olmakla kalmıyor, aynı zamanda Afrika’nın satın alma gücü de artıyor.”

22 Haziran’da Coimex CEO’su Selhattin Urfalı’nın Moderatörlüğünde; Ruanda Ticaret Ataşesi Lucas Murenzi, Liberya Cumhuriyeti Fahri Başkonsolosu Asistanı Jonathan N. Kulah katılımıyla “Gıda İthalatçıları ve İhracatçıları İçin Afrika’da Gelişme” webinarı düzenlendi. Webinarda Afrika’ya her şey satılabilir mi  sorusu dahil tüm bilinmeyenlere ışık tutuldu.

Geniş katılımın olduğu webinara, Nairobi Ticaret Danışmanı Murat Can Kılınç da katıldı. 

Zoom üzerinden yaklaşık 1,5 saat süren webinara, 25 ülkeden kayıt yapıldı. Webinarda, gıda ithalatçıları ve ihracatçılarının Afrika’da gelişmesi için önemli stratejiler konuşuldu ve bu stratejilerden en önemli 5 maddenin altı çizildi.

Selhattin Urfalı: Değerli ithalatçılar ve ihracatçılar, bugünkü etkinliğe hoş geldiniz. İthalatçı ve ihracatçılardan oluşan bir zincir olan Coimex’in CEO’suyum. Yeni nesil B2B dijital platform olan Coimex, yabancı tüccarların sorunlarını tartıştığımız ve onlara kolay iş yapmaları ve güvenli bir şekilde para kazanmaları için çözümler bulmaya çalıştığımız dış ticaretçiler  topluluğudur.

Her ne kadar dünyada bir sürü sınır olsa da. Coimex, ticarette sınır olmadığını söylüyor. Özellikle de Kovid salgını döneminde dijital dünyada sınır yok. Dijitalleşme süreci, tüm dünyada hızla devam ediyor. Tüm dünya dijitalleşecek, her şehir ve her köy dijitalleşecek. Benim babam 80 yaşında ve babam Çin’deki tedarikçi ile görüşmeler ve görüntülü aramalar yapıyor. Bu da beni heyecanlandırıyor.

Bugün gerçekten uluslararası bir grubumuz var. Katılımcılarımız: %42 Hindistan’dan, %2 Suudi Arabistan’dan, %4 Etiyopya’dan, %2 Afganistan’dan, %11 Türkiye’den, %5 Kenya’dan, %2 Kıbrıs’tan, %3,6 Liberya’dan %3,6, Kamerun’dan, %2 Amerika Birleşik Devletleri’nden ve %5 Pakistan’dan ve diğer ülkeler %2 şeklinde. Bu katılımcıların hepsi ithalat  veya ihracat departmanı yöneticileri ya da şirketlerin CEO’su. 

Bugünkü konumuz, Afrika’da büyüme. Hayatta kalan şirketler, bugünün şirketleri olduğu için hayatta kalıyorlar. Onlar gelişiyorlar ve büyüyorlar. Daha isyankarlar, standartların dışındalar, daha fütüristler, daha çoklar. Bugün Afrika’nın nüfusu 1.5 milyar. Bugün Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ) istatistiklerine baktım. 2039’da, Afrika 2,5 milyar insan oluyor. Yani şimdiki dünya nüfusunu düşündüğümüzde 6 milyar.

Şimdiden Afrika’da Gelişirseniz Yarın Kazanırsınız

Şimdiden eğer yerinizi alırsanız, bugün ayakta kalırsanız ve Afrika’da gelişirseniz; 20 yıl sonra şirketiniz üretecek ve bugünün dünyasının %50’sine hükmedecek. Bunu hayal edebiliyor musunuz? Günümüz nüfusuna göre Afrika, diğer ülkelere göre daha hızlı büyüyor. Geleceğin Afrikası, 20 yıl sonra 2,5 milyar olacak. Öncelikle Afrika’yı ve iş yapacağımız diğer ülkeleri anlamalıyız.

Gıda İthalatçıları ve İhracatçılarının Afrika’da Gelişmesi İçin 5 Strateji

1. Empati kurmak
2. Büyük düşünmek: Önyargılardan uzak durup, açık fikirli olmak ve yerel kültürü anlamaya çalışmak
3. Yerel dili konuşan kişileri istihdam etmek
4. Bilgi verme konusunda dürüst olmak
5. Diğer iş adamlarından ve işbirlikçilerden bilgi almak

Empatiyle başlamak istiyorum. Yani ilk ipucumuz empati. Örneğin Afrika’daki bir kabileye empati diyeceğim. Bu çok önemli bir konu.

Jonathan: Teşekkür ederim. Ormanlar ve madenler söz konusu olduğunda Liberya bağımsızlığını kazanan ilk uluslardan biri oldu. Bu da Liberya toprağının, hala lider olduğu anlamına geliyor.

Selhattin Urfalı: Empatiyle başlıyoruz. Bunun hakkında konuşabilir miyiz?

Lucas: Çok teşekkür ederim. Birçok insan Ruanda’nın tarihini biliyor. Yani 27 yıl öncesini… Biz empati kurarız. Ülke olarak ilham verici bir hikayemiz var en azından bir dereceye kadar. Çünkü biz başarısız bir devlet olmanın eşiğinden, kıta ve diğer gelişmekte olan ülkeler için bir umut ışığı olmaya geldik.

Birincisi: Konunun tarım merkezli olduğunu gördüm. Bu yüzden tarım konusunda önyargılı olmayın derim. Birçok Sahra altı ülkesinin yaklaşık %70’inin geçim kaynağının tarımdan elde edilmesi üzücü bir gerçektir. Ancak, ilgili ülkelerin ulusal GSYİH’nın katkılarına bakarsanız, ortalama olarak yaklaşık %25 ile %30’luk bir katkı sağlar. Yani bunun anlamı nedir? Nüfusun %70 veya %75’inin tarımla uğraştığı ancak yaptıkları işten çok az kazanmaları anlamına gelir. Ancak madencilik ve imalat gibi işlerden daha iyi kazanıyorlar.

İkincisi ise şu, Afrika kıtası için tünelin sonunda gördüğümüz umudu sizlerle paylaşmak istiyorum. Afrika için hizmet zamanı. Her şeyden önce, daha önce sizin de bahsettiğiniz gibi Afrika’nın nüfusu sadece artmıyor; sadece en genç nüfusa, en üretken nüfusa sahip olmakla kalmıyor, aynı zamanda Afrika’nın satın alma gücü de artıyor. Ayrıca altyapı ve entegrasyona yapılan çok fazla yatırım var. Afrika, bağlantı kurması gerektiğini anlıyor. Önce birlikte çalışmalıyız, birbirimize açılmalı ve sonra da dünya ile ticaret yapmalıyız. Demiryolu ve karayolu altyapısı geliştiriliyor. Havayolları kargo bağlantısı artıyor. Tüm ülkelerde, depolama bile birçok ekonomik ve endüstriyel parkın gelişmesini sağlıyor. Dolayısıyla altyapı ve entegrasyondaki artış hem Afrika kıtası hem de küresel ortaklar için başka bir umut yaratıyor.

Geçmişten farklı olarak, yönetim Afrika’da gelişen bir şey. Daha az çatışma, daha çok istikrar ve daha çok açıklık görüyoruz. Vizeye gerek duymadan, birbirine seyahat etmekte özgür olan daha fazla ülke var.

Dış Ticarette Bilgi Çok Önemli Bir Güç

Bence B2B çözümlerin ele alabileceği en zor konulardan biri bilgi eksikliğidir. Bilgi yok. Böylece insanlar üçüncü şahıslardan satın alıyor, insanlar standart altı ürünler alıyor, süresi dolmuş ürünler reddediliyor. Bunun başka yolu yok. Ve günün sonunda, büyükelçilik çalışanı olarak iş adamlarımız, genellikle bizden bilgi almak istiyor. Onlara, firmayı nereden buldunuz diyoruz. İnternetten diyorlar. Ve adrese gidip, bizim bilgiyi doğrulamamızı bekliyorlar. Ama bu bir kez olabilir. Ancak eğer sık oluyorsa, o zaman her şeyi basitleştiren bir çözüm olmalı. Elbette çok fazla fırsat var ama her zaman bir finansman sorunu vardır. Ve ayrıca finansal işlemler önemli. Ödemeyle ilgili bazı belirsizlikler var.  Ve insanlar, yeni şeyler denemekten hoşlanmaz. Günün sonunda maliyet, bildiğiniz gibi tüketiciye düşüyor.

Dış Ticarette, Niş Ürünler de Fark Yaratabilir

Bilirsiniz, her ülkenin kendi niş ürünü vardır. Ve bu tarımla ilgili iyi bir şey. Çok çeşitli ve genel olarak çok geniş bir ticaret. Her ülkenin aynı ürünleri üretme kapasitesi yok. Tüm ülkelerin  aynı hammaddeleri ve her şeyi tedarik etme kapasitesi yok. Biz küçük bir ülkeyiz dolayısıyla Kongo, Tanzanya gibi çok büyük toprakları olan ülkelerle rekabet edemeyiz, onlardan fazla üretemeyiz ve onlardan üstün olamayız. Bu nedenle bizim ‘nişimiz’, genellikle taşınması daha kolay katma değerli ürünlere sahip olmaktır: Düşük hacimli, yüksek değerli ürünler. Mesela işlenmiş kahve gibi ürünler… Örneğin yeşil kahve çekirdekleri göndermek yerine ihtiyaç duyulan değeri yaratan, kavrulmuş ve öğütülmüş kahve ithal etmek. 

Dış Ticarette Konumun Önemi…

Çoğu insan, denizden uzakta yaşıyor. Dolayısıyla günün sonunda, bölgede dağıtım ve satış yapmak isteyen uluslararası ticaret şirketleri için kendimizi dağıtım merkezi olarak konumlandırmaya çalışıyoruz. Peki bunu nasıl yapacağız? Elbette yapılacak en iyi şey, onların bunu yapmaları için elverişli ve tercih edilebilir bir ortam yaratmak. Biz de Ruanda’da tam olarak bunu yapıyoruz. Ve elbette denize daha yakın olanlar, diğerlerine göre daha fazla avantaja sahip olabilir. Ancak kıta olarak ana vizyonumuz, herkesin ortaklaşa ilerleyebileceği bir şey olması yönünde. Biliyorsunuz, işi yapmanın önündeki engellerin maliyeti son derece yüksektir. Ve günün sonunda, hem iç hem de dış ticareti herkes için ucuza ve uygun fiyatlı hale getirmenin yollarını bulmamız gerekiyor. 

SU: Avrupa için Avrupa birliği kuralları var ama Afrika’daki yasaları bilmiyorum. Nasıl Jonathan?

Jonathan: Yasalar muhtemelen uzun zaman önce, kral veya cumhurbaşkanı olan biri tarafından kuruldu. Ama şimdi dijital platformun avantajı şu ki; her nerede olursanız olun, kim olursanız olun, talep edilen bir şeye sahipseniz, satın alabilirsiniz.

SU: Yabancı tüccarların ve ihracatçıların sorunlarına çözüm bulmam gerekiyor gibi düşünüyorum. Dördüncüsü herkesin hemfikir olduğu, bilgi verirken dürüst olmak. O yüzden bilgilendirici olmak çok önemli, her şeyi anlatmamız gerekiyor.  

Beşinci madde ise dijital demek isterim. Ama bunu reklam olmasın diye söylemiyorum. Elbette Coimex olarak daha fazla üye istiyoruz ama bunu sayı olsun diye değil üyelerimizin sorunlarına çözüm bulmak için istiyoruz. 5’inci maddenin de konuşmalar ve sorular esnasında çıkacağını düşünüyorum.

Bugün aramızda, daha önceki 8 Adımda Doğu Afrika’ya Güvenli İhracat etkinliğimize katılan Nairobi Ticaret Danışmanı Murat Can Kılınç da bulunuyor. Sizi tekrar görmek çok güzel. 

Murat Can Kılınç: Sizi görmek de çok güzel. Bilgilendirici sunumlar için teşekkür ederiz. 

SU: Bu etkinliğe gelme sebebiniz neydi? Ve bu etkinlik, bu konuda size yardımcı oldu mu?

MCK: Etkinlik gayet iyiydi ve oldukça yardımcı oldu. Organizasyon ve ayrıca farklı Afrika ülkelerinden katılımcılar için de teşekkür ederiz. 

Bu etkinliğe katılmamın ana nedeni; üç yıldır Kenya’da çalışıyor olmam ve bazen Afrikalı profesyonellerden daha fazla içgörüye ihtiyacımız olduğunu fark etmem. 

SU: Tamam 5. maddeyi de buldum. 5’inci madde: Afrika’yı bilen diğer iş adamlarından ve işbirlikçilerden öngörü almak. Teşekkür ederiz. 

Kenya’da özellikle gıda konusunda durum nasıl? Kenya önemli bir liman ülkesidir. Özellikle gıda maddesi ithalatçıları ve ihracatçıları için bize birkaç şey söyleyebilir misiniz? 

MCK: Aslında birçok gıda maddesi önemlidir. Kenya’nın en büyük ithalatına baktığınızda; her zaman un, buğday, hurma yağı, pirinç gibi bazı temel şeyleri görürsünüz. Bu ürünler, her zaman ilk 10’da yer alan ürünlerdir. Bunlar, ithal edebileceğiniz ürünlerdir. Kenya’da pirinç ve buğday gibi ürünler yeterince yetişmiyor. Kenya, bu tür ürünleri büyük miktarlarda ithal ediyor. Tabii ki fırsatlar var ve ayrıca işlenmiş mallar, Kenya’ya ithal edilmeye devam ediyor. 

İnşaat malzemeleri, çelik ürünleri, tekstil, gübre, makarna ve un gibi şeyler Türkiye’den Kenya’ya ihraç ediliyor. Ama geçen yıl çok fazla yeşil sebze ve meyve vardı. Türkiye’den Kenya’ya ihracatta sebzeler için yeşil ışık görüyorum. 

SU: Taze sebze mi?

MCK: Taze ve işlenmiş sebzeler. Örneğin yeşil bezelye gibi.

SU: Yeşil bezelye mi?

MCK: Doğru, yeşil bezelye. Eğer Kenya’da yeşil bezelye alınıyorsa, dikkatinizi buraya verin derim. 2020’de durum böyle değildi. Şimdi ne değişti bilmiyorum. 

Önyargılı Olmayın

SU: Her şey olabilir, her şey mümkün. Bilgiler için teşekkür ederiz. Biz de bunu diyorduk, eski oranlara bakarak önyargılı olmayın. Çünkü eski rakamlar farklı olabilir. Kenyalılar daha önce bezelye satın almadıkları için Kenya’ya bezelye satabileceğinizi asla düşünmezsiniz. Ama eğer oradaki bir süpermarketten veya toptancıdan bilgi alırsanız, bu fark yaratabilir. Lucas’ın da dediği gibi, bilgiyi doğru şekilde almanız gerekir.

İhtiyacınız olan güveni inşa etmeniz gerekir. Ve bu da verme ve alma yoluyla olur, sadece almakla olmaz bir şeyler vermeniz gerekir, bazı şeyleri sizin de paylaşmanız gerekir.

Jonathan: Ek olarak, Afrika’nın bütün bir kıta olarak güzelliği, pek çok kullanılmayan sektör olmasıdır. Bu nedenle, yenilik yapmaya çalışan insanlar için kaliteli kaynakları bir kez yarattığınızda sizin için imkansız diye bir şey yoktur. 

SU: Bir soru soracağım: Afrika ucuz gıda yemez dedik. Öyle mi? Eğer cevap evet ise yüksek değerli olmayan ürünleri yiyorlar. Eğer cevap hayır ise, paranızın karşılığı olan ürünler Afrika’da ucuz ürünlerden daha mı fazla satılabilir? 

MCK: Katılıyorum ama şunu da eklemek isterim, Afrika’da çok büyük bir nüfus var. Pahalı ürünleri karşılayamadıkları da bir gerçek. Kenya’da yaşıyorum. Bu yüzden orta sınıfın hızla büyüdüğünü Kenyada daha iyi anlıyorum. Yani daha ucuz ürünlerden daha kaliteli ürünlere geçtiklerini de görebilirsiniz. Kenya’da giderek daha fazla insan, daha kaliteli ürünler ve daha kaliteli yiyecekler talep ediyor çünkü orta sınıf, bu ülkede gerçekten artıyor. Ve pandemi sırasında Kenya ekonomisi %0,6 büyüdü. Diğer birçok ülkede, eksi büyüme oranları var. Dünya Bankası 2021’de, Kenya’nın değişeceğini ve ekonomisinin  %6,9 büyüyeceğini tahmin ediyor ki bu çok yüksek bir oran. 

SU: Tüm Afrika büyüyor. Ticaret organizasyonu rakamlarını kontrol ettim. 2021 yılında tüm Afrika büyüdü. 

MCK: Bu nedenle geleceğin insanları daha kaliteli ürünler talep edecekler ve gelecekte talep, bugünden daha fazla olacaktır. 

Liberya’da Ödeme Sistemleri

SU: Bir soru sormak istiyorum. Liberya’da ödeme hizmetleri nasıl? Ruanda için de aynı soruyu soruyorum. Kredi kartı hizmetleri nasıl ve burada uluslararası bankalara erişim sağlıyorlar mı?

Afrika’da Hızlı Ticaret Yapmak İçin Peşin Para Her Zaman İyi Çalışır

Jonathan: Liberya’da 10 tane uluslararası bankamız var, bazıları akreditife açık, bazıları ticaret sektörüne göre peşin ödemelere (TT ödemelerine) açık. Afrika’da, bankacılık sistemine karşı hala bir güven sorunu var. Bu yüzden çok fazla kullanmıyorlar. Bu sebeple paralarını daha çok evde tutmayı tercih ediyorlar. Bu nedenle Afrika’da hızlı iş yapmak istiyorsanız, peşin parayla gitmek daha iyidir. Örneğin başka ülkelerde ormancılıkla uğraşıyorsanız, bize herhangi bir rotayı göndermeniz yeterlidir. Türkiye için bitki sağlığı sertifikası almanız gerekiyor. Bunu bir kredi mektubu ile ödeyemezsiniz. 

SU: Mobil para?

Jonathan: Mobil paralar, telefon bankacılığı aracılığıyla kullanılan paradır. Banka hesabı yerine telefon numaranı kullanırsın. Ama şunu belirteyim, Afrika’da en büyük zorluklarımızdan biri sistemdir. Çünkü standart bir sistemimiz yok. Bu, dijital platformun çoğunun karşı karşıya kalacağı en büyük zorluklardan biridir. Mesela birine kredi veriyorsun ama o kişiyi kayıtlarda bulamayabilirsin. Bu kişiyi kontrol eden standart bir veri tabanınız yoksa bu sorundur. Afrika’da hükümet, kişinin pasaportunu tamamını değiştirmeye karar verebilir ve herkes pasaport numarasını değiştirebilir. Bu da sorun yaratır. 

Kenya’ya Hangi Ürünler İhraç Edilebilir?

SU: Murat Can Kılınç’a sormak istiyorum. Kenya’ya tekstil ihracatı yapılabilir. Makarna, un, yeşil bezelye dediniz. Peki diğer doğru ürünler nelerdir? 

MCK: Aslında her şey olabilir. Bir Türk şirketi Kenya’ya feribot bile sattı. Yani Afrika’ya her şey satılabilir.

SU: Ruanda için ne diyebiliriz?

Lucas: Türkiye’den inşaat malzemeleri, makine ve tekstil ithal ediliyor. Gıdada da buğday. Ama en büyük yüzdeyi, tekstil ve inşaat malzemeleri oluşturuyor. 

SU: Liberya’da durum nasıl?

Jonathan: Liberya’da durum, ürünle ilgili değil. Burada bağlantılar ve pazarlama planı önem kazanır. 

SU: Lucas, Ruanda’da her şeyi satabileceğinizi söylüyor. Ve Jonathan’ın da dediği gibi, stratejik bir satış planınız varsa her şeyi satabilirsiniz. 

Herkese katılımı için çok teşekkür ederiz. 

‘Gıda İthalatçıları ve İhracatçılarının Afrika’da Gelişmesi İçin 5 Strateji’nin belirlenmesinden sonra gerçekleştirilen, soru cevapların ardından webinar tamamlandı.

Afrika-Hindistan-Türkiye Gıda Dış Ticaretinde büyüme stratejilerini bu yazıda bulabilirsiniz.