6 Şubat’ta merkez üssü Kahramanmaraş olan çok yıkıcı bir deprem yaşadık. Deprem: Kahramanmaraş, Hatay, Kilis, Diyarbakır, Adana, Osmaniye, Gaziantep, Adıyaman, Şanlıurfa ve Malatya’da büyük bir yıkıma yol açtı. Depremden sonra resmi rakamlara göre 50 binden fazla can kaybı oldu ve birçok bina ya yıkıldı ya da ağır hasarlı duruma geldi. Bunun bir de tarımsal ve doğal olarak, gıda boyutu da var elbette. Bu yazıda size tarım, gıda ve hayvancılık boyutundan bahsetmek istiyorum. Depremin gıda-tarım ve hayvancılığa etkisi ne olmuştur?
Kahramanmaraş merkez üslü yaşanan 7.7 ve 7.6 şiddetindeki iki büyük depremin ardından birçok sektörde olduğu gibi gıda- tarım ve hayvancılık sektörü de zarar gördü. Bölgedeki tarım arazileri ve üretim tesisleri, depremin neden olduğu hasar nedeniyle büyük zarar gördü. Tarım ekipmanlarının enkaz altında kalması, vefatlar ve depremden sonra yaşanan mecburi göçlerden sonra bu bölge, iş gücünü de kaybetti. Deprem aynı zamanda çevre ve yeraltı sularını da olumsuz etkiledi.
Hasar Ne Düzeyde?
Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı’nın depreme yönelik hazırladığı rapora göre tarımda meydana gelen hasarlar ve zararlar, yapılan ilk tespitlere göre 24,2 milyar lirayı buldu.
Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO), Şubat ayında meydana gelen Kahramanmaraş merkezli depremlerin, Türkiye’deki tarım üretimi açısından etkilerini değerlendirdi.
Birleşmiş Milletlerin yaptığı açıklamada, “İlk değerlendirmeler, sektörde 5.1 milyar dolarlık kayıp ve 1,3 milyar dolarlık hasarlık ön tahminlerle tarım üzerinde önemli etkilere işaret ediyor” ifadesi yer aldı.
FAO tarafından yapılan yazılı açıklamada: “Türkiye’nin güneyini ve Suriye’nin kuzeyini 6 Şubat 2023’te yıkıcı depremler vurdu. Depremlerin Türkiye’deki etkisine yönelik ilk değerlendirmeler, etkilenen bölgelerdeki tarım altyapısı, hayvancılık, mahsuller, balıkçılık ve su ürünleri yetiştiriciliği açısından ciddi hasarlar olduğunu gösteriyor” denildi.Yapılan açıklamada, “Deprem, Türkiye’de 15,7 milyon kişiyi ve ülkenin gıda üretiminin yüzde 20’sinden fazlasını etkileyen 11 tarım şehrini ciddi şekilde vurdu. Türkiye’nin ‘bereketli hilali’ olarak bilinen depremden etkilenen bölge, tarımsal gayrisafi milli hasılanın yüzde 15’ini oluşturuyor ve Türkiye’nin tarımsal gıda ihracatının yüzde 20’sine katkı sağlıyor” değerlendirmesi yapıldı.
Depremin Hayvancılığa Etkisi
Depremin tarım dışında, Türkiye’nin önemli hayvancılık bölgelerini de vurduğu, hayvanların telef olmasına ve ciddi şekilde yaralanmasına yol açtığı ifade edilirken, barınak ve yem kıtlığı, kesintiye uğrayan aşı üretimi, şap hastalığı risklerini ve deprem sonrası kötüleşen hayvancılık koşullarına dair endişeleri artırdığı ifade edildi.
Tarım Orkam-Sen Denetleme Kurulu Başkanı Hamit Kurt, deprem bölgesindeki Tarım ve Hayvancılığa dair bir rapor hazırladı.
“Bölgede 50 bin civarı küçük ve büyük baş hayvan, 3 bin civarında arı kovanı (arılı), 5 bine yakın evcil hayvanın (Kedi, köpek, kuş vb), 15 milyon civarı balık ve balık yavrusunun telef olduğu gözlemlendi. Deprem nedeniyle binlerce hayvan yaralanmış, birçok hayvan, sahipleri tavafından imkansızlıktan ve mecburiyetten değerinin altında fiyatlara satılmak zorunda kalmıştır.”
Deprem, Balık Üretimini 7 milyon Ton Azaltacak
Türkiye’de alabalık üreticiliğinde önemli bir yere sahip Kahramanmaraş’ta balıkçılık sektörü de, diğer sektörler gibi depremden olumsuz etkilendi. Alabalık üretimi yapılan ve 54 ülkeye ihracat yapan Kahramanmaraş merkezli depremlerin çok sayıda tesise zarar vermesi ve toplu balık ölümleri nedeniyle yüzde 40 oranında düşüş beklendiği bildirildi. Denize kıyısı olmamasına rağmen Kahramanmaraş’ın barajlarında yetiştirilen balıklar 15 ülkeye ihraç ediliyor.
Kahramanmaraş’ta barajlara kurulan tesislerde yetiştirilen alabalıklar: Polonya, Romanya, Almanya, Kuveyt, Suudi Arabistan, Rusya, Lübnan, Katar, Azerbaycan, Kazakistan, Gürcistan, Amerika Birleşik Devletleri, Çin, İran ve Irak olmak üzere 15 ülkeye ihraç ediliyor.Kahramanmaraş Balıkçılar Dernek Başkanı İbrahim Sarı, yaklaşık 14 tesisin depremde ciddi zarar gördüğünü söyleyerek, geçtiğimiz yıl 17 milyon ton üretimi gerçekleştirilen alabalık rekoltesinin bu yıl 10 milyon tona düşmesinin beklendiğini açıkladı. Kara tesislerinin tamamında suların kesilmesi nedeniyle toplu balık ölümlerinin meydana geldiğini de sözlerine ekledi.
Deprem bölgesinde yer alan özel sektöre ait bazı iç su yetiştiriciliği tesisinde meydana gelen hasar nedeniyle 101 ton balık ve 37,4 milyon yavru balık ölmüş olup, toplam balık maliyeti 63,2 milyon TL (3,4 milyon dolar) olarak hesaplanmıştır.
Kaynak: 2023 Kahramanmaraş ve Hatay Depremleri Raporu
2023 Kahramanmaraş ve Hatay Depremleri Raporu’na göre bölgede bulunan yaklaşık 1,6 milyon arı kovanından 5.756’sının zarar gördüğü belirlenmiştir. Bunların yeniden temin edilmesinin maliyetinin 8,6 milyon TL (456 bin dolar) olduğu tahmin edildiği ifade edilmiştir.
Bu yıl bu 15 ülke, alabalıkları başka ülkeden alacak; Kahramanmaraş’ın balık ihracatı ve ihracattan kazanacağı miktar düşecek.
Depremin Gıda-Tarıma Etkisi — Sebze Meyve ve Kuruyemiş
Malatya kayısı üretiminin ve Gaziantep ise Antep fıstığının başkentidir. Hatay,Türkiye’de en fazla mandalina üretimi yapılan il, erikte ise Türkiye’nin ikinci büyük üreticisidir. Kahramanmaraş, cevizde en önde gelen iller arasında yer alır. Türkiye tütün üretiminde Adıyaman ilk sıradadırDeprem bölgesi, Türkiye’nin sebze üretiminin yüzde 8,7’sini, meyve üretiminin yüzde 16,9’unu gerçekleştiriyor. Gerekli önlemler alınmazsa bazı meyve türlerinde rekolte, ciddi ölçüde düşme tehlikesiyle karşı karşıya.Hatay maydanoz, pazı, erik, marul, turunçgiller, kabak, havuç, bezelye, bamya, havuç, nane, patlıcan, zeytin, sarımsak, soğan, şalgam, yenidünya ve Trabzon hurması gibi ürünlerde Türkiye’de ilk sıralarda yer alıyor. Türkiye’de toplam tarım alanları içinde meyvelik alanın payı yüzde 14,04 iken bu oran Hatay’da yüzde 35,43 düzeyinde. Bu alanın 51 bin 841 ha’lık kısmını zeytin alanları oluşturuyor. Hatay’da üretilen sebze alanlarının toplam payı ülke ortalamasının yaklaşık 3 katı üzerinde.Malatya’da üretim, ağırlıklı olarak kayısıya dayalı. Yıllık ortalama kuru kayısı üretimi 80 ile 100 bin ton civarında. Dünya kuru kayısı piyasasının yüzde 90’ı Türkiye’ye ait. Bunun da yüzde 70’i Malatya’ya ait. Bölge, Türkiye Antep fıstığı üretiminden yüzde 82,7 pay alırken, Gaziantep üretimin yüzde 23,4’ünü, Adıyaman ise yüzde 11,3’ünü karşılıyor. Ayrıca Adıyaman, nohut ve sarımsak üretiminde de önemli paya sahip. Hatay, mısırda Türkiye üretiminin yüzde 2’sini üretirken, Kahramanmaraş’tan yüzde 3’ü temin ediliyor. Türkiye’nin badem üretiminin yüzde 33’ünün sağlandığı bölgede, bu üretimin yüzde 17,8’i Adıyaman’dan karşılanıyor. Bölge Türkiye narenciye üretiminin yüzde 57,5’ini sağlarken, Hatay bu üretimin yüzde 20,8’ini tek başına gerçekleştiriyor. Zeytin üretiminde Türkiye’nin yüzde 16’sını gerçekleştiren bölgede Hatay, Türkiye zeytin üretiminden yüzde 4 pay alıyor.
Şubat ayındaki ihracatımız, geçen yılın Şubat ayına göre yüzde 6,4 azalarak, 18,6 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir. Gümrük kapıları verilerine göre bu iller arasında özellikle Hatay, Adıyaman, Malatya ve Kahramanmaraş’ta deprem sonrasında ihracatta önemli ölçüde azalma olmuştur.
Depremden Sonra Kayısılar, Çiftçinin Elinde Kaldı
6 Şubat depreminden en çok etkilenen şehirlerden biri olan Malatya’da kayısılar, çiftçilerin elinde kaldı. Deprem nedeniyle Malatya’da Büyük Şire Pazarı da büyük hasar aldı. Dünya kuru kayısı ihtiyacının yüzde 85’ini karşılayan Malatya’da zor koşullarda yeni kayısı sezonuna hazırlanmaya çalışılıyor.Malatya Ticaret Borsası Yönetim Kurulu Başkanvekili Erhan Almendi, Pazarcık ve Elbistan merkezli 7,7 ve 7,6 büyüklüğündeki depremlerden sonra kuru kayısı ihracatında önemli bir düşüş yaşandığını ancak bunun aşılacağına inandıklarını söyledi.
Erhan Almendi, Malatya’nın “dünyanın kayısı başkenti” olduğunu, önemli bir marka değeri taşıdığını belirterek, depremlerden etkilenen şehrin ayağa kalkması için kayısının önemini vurguladı.
Deprem Sonrası Yardımlar ve Öneriler
Kırsal alanlardaki 900.000 kişiye nakit, canlı hayvan ve tarım desteği sağlamak için Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO), depremden etkilenen kişilere yardım etmek için 112 milyon dolar talep ediyor.Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı’nın hazırladığı rapora göre; kısa vadede alınması gereken önlemler arasında hasar gören ahır ve ağılların onarımı, yıkılanların yeniden inşa edilmesi, yıkılan ahır ve ağıllar nedeniyle barınma sorunu olan hayvanlar için hayvan çadırı tedarik edilmesi ile hayvan yetiştiricilere kaba ve kesif yem, ilaç ve aşı tedarik edilmesi yer alıyor.Depo, işleme tesisi ve silo gibi yapıların onarılması ve yeniden yapılması, hayvan kayıpları nedeniyle gerçekleşen zararın yeniden tazmin edilmesi, ilkbahar ekilişlerinin yapılmasının sağlanması amacıyla üreticilere tohum ve gübre desteği verilmesi, bölgede yeterli mevsimlik tarım işçisinin istihdam edilebilmesi için tedbirlerin alınması da kısa vadeli politika önerileri kapsamında bulunuyor.
Coimex Camiasına Deprem Bölgesi Kampanyası İle İhracatçılarımızı Dahil Ediyoruz
Deprem bölgesindeki tüccarlara, bu zor zamanlarında destek olmak ve dış ticaretlerini sürdürmelerine katkıda bulunmak amacıyla ‘Deprem Bölgesi Kampanyası’ isimli bir kampanya hazırladık. Fabrikası veya merkez ofisi: Hatay, Kahramanmaraş, Gaziantep, Malatya, Adıyaman, Şanlıurfa, Kilis, Diyarbakır, Şırnak, Adana ve Osmaniye’de olan ihracatçılarmızın ÜCRETSİZ Coimex hesabınızı hemen açıyoruz. Coimex aracılığıyla ilk satışınızı yaptıktan sonra ücretli üyeliğinizi, indirimli olarak başlatıyoruz. Kampanyanın detaylarına buradan ulaşabilirsiniz.
Ücretsiz olarak Coimex camiasına katılmak için hemen bizimle iletişime geçin.
Comments are closed.