İthalat ve ihracat yaparken, bazı ürünlerde sertifika alma zorunluluğu bulunur. Bitkisel ve hayvansal ürünler, ihracatta ve ithalatta sertifika zorunluluğu olan ürünler arasında yer alır.
Kontrol Belgeleri ve Sağlık Sertifika Temini
Uluslararası yapılan ticarette Dünya Ticaret Örgütü’nün koyduğu kurallar, ikili ya da daha fazla taraflı anlaşmalar, ülkelerin kendi ulusal mevzuatı, uluslararası ticari teamüller ve geleneklere göre yapılır. Yapılan ticari işlemlerle ilgili belgeler düzenli, birbiriyle uyumlu ve kurallara uygun bir şekilde düzenlenmelidir.
Faturalar
Konsolosluk Faturası (Consular Invoice)
Bazı ülkelerin dış ticaret rejimleri gereğince düzenlenen bu faturalar, ürünün gideceği ülkenin konsolosluğundan alınır. Konsolosluk tarafından mal menşei, birim fiyatı ve mal değeri onaylanır.
Tasdikli Fatura (Legalized/Certified Invoice)
İhracatı gerçekleştirecek olan firma tarafından yabancı bir alıcıya kesilmiş olan ticari faturanın, ithalatçı ülkelerin konsolosluğuna onaylatılması sonucunda tasdikli fatura elde edilir.
Özel Fatura (İstisna Belgesi)
Yabancılara ya da dış ülkelerde ikamet ettiğini belgeleyen TC uyruklu vatandaşlara gerçekleştirilen satışlarda KDV istisnasının uygulanabilmesi için düzenlenen belgedir. Satıcı, bağlı olduğu vergi dairesine başvurarak, “Türkiye’de İkamet Etmeyenlere Döviz Karşılığı Satışlarda KDV İhracat İstisnası İzin Belgesi” alır.
İmalatçının Analiz Sertifikası (Manufacturer’s Analysis Certificate)
Kimyasal maddeler gibi analizi gerekli olan malların formüllerindeki bileşenlerin isim ve oranlarını gösteren belgedir. İmalatçı firma tarafından bir beyan şeklinde veya bağımsız laboratuvarlarca düzenlenir.
Gözetim Sertifikası (Inspection Certificate)
Gözetim Belgesi, gönderilen ürün veya malın ithalatı gerçekleştirecek kişi ya da firmanın siparişine kalite, miktar, ambalajlama, etiketleme, yükleme, taşıma veya teslimat açısından uygun olup olmadığını araştıran, gözetim şirketinin hazırlamış olduğu bir belgedir.
Ekspertiz Raporu (Expertise Report)
İhraç veya ithal mallarının fiyat, kalite, miktar, bileşim katkı oranı, ticari teamül gibi konularda, gümrük idarelerince tereddütte kalınan durumlarda, analiz belgesi hazırlanmalıdır. Ekspertiz raporları; ticaret ve sanayi odaları, üniversiteler ve ilgili kamu kurumları tarafından verilir.
Gümrük Beyannamesi (Customs Declaration Form)
İhracatta gümrük mevzuatı gereğince doldurularak, ilgili ihracatçı birliği tarafından onaylanmasından sonra gümrük idaresine sunulan belgedir. Tek Tip Gümrük Beyannamesi formları, Gümrük Vakfı’ndan alınabilmektedir.
ATA Karnesi (ATA Carnet)
Uluslararası olan ATA Sözleşmesine ve eşyanın/malın yurt dışına çıkarılma sebebine göre farklılık gösteren Ek Sözleşmeler kapsamında taraf ülkeler arasında, başka bir belgeye gerek duyulmadan, malın/eşyanın geçici olarak ithalat ve ihracatını sağlayan gümrük belgesidir. ATA Karnesi, Yetkili Ticaret ve Sanayi odalarınca düzenlenmektedir.
Menşe Şahadetnamesi (Certificate of Origin)
İhracatı yapılacak olan ürünlerin ve malların üretim yerini gösteren belgedir. İhracatı yapacak kişi/kurum veya onun temsilcisi tarafından, bağlı bulunulan ticaret ve sanayi odasından temin edilen formun alınarak doldurulmasından sonra yine aynı birim tarafından onaylanması gerekir. Bazı ülkeler, menşe şahadetnamelerinin, kendi mahalli konsoloslukları tarafından tasdik edilmesini isteyebilir.
Dolaşım Sertifika ve Belgeleri (Movement Certificates) ile Form A (Özel Menşe Şahadetnamesi)
Ürün ya da malın gideceği ülkeye göre alıcının gümrük muafiyetinden yararlanması için düzenlenen belgelerdir. Dolaşım belgeleri, ihracatçı veya onun temsilcisi tarafından bağlı bulunulan ticaret veya sanayi odasından alınan form, doldurulduktan sonra yine aynı oda tarafından tasdik edilmelidir.
Tedarikçi Beyanı (Supplier’s Declaration)
EUR 1 Dolaşım Sertifika düzenlenmesi amacıylayapılan başvurulara veya fatura beyanlarına destekleyici olarak, tedarikçi tarafından düzenlenen yazılı şekildeki menşe beyanıdır.
Kontrol Belgesi (Sertifika)
Bazı Tarım Ürünlerinin İhracatında ve İthalatında Ticari Kalite Denetimi Tebliği (Ürün Güvenliği ve Denetimi: 2014/21) ekinde yer alan tarım ürünlerinin ihracatında, Ekonomi Bakanlığı Dış Ticarette Standardizasyon Bölge Müdürlükleri’ne bağlı Grup Başkanlığından TAREKS sistemiyle elektronik ortamda alınır.
Uluslararası Orijin ve Bitki Sağlık Sertifikası (Phytosanitary Certificate)
Bitki ve bitkisel ürün ihracatçısının ihraç edeceği ürünlerin, hastalık ve zararlı maddelerden arınmış olduğunu gösteren Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı İl Müdürlükleri Bitki Koruma Şubeleri’nden temin edilen belgedir.
Hayvan İhracatına İlişkin Sağlık Raporu (Health Certificate For Animal Export)
Canlı hayvan, hayvansal maddeler ve deniz ürünleri ihracatında, bu ürünlerin insan ve hayvanlara geçebilen hastalıklardan temiz olduğunu gösteren, Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı İl Müdürlükleri’nden alınan belgedir.
AB Harici Ülkeler İçin Süt ve Et Ürünleri İçin Sağlık Sertifikaları Düzenlenmesi
Sağlık sertifika onay işlemleri; Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü, Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı İl Müdürlükleri ile yetkilendirilmiş İlçe Tarım Müdürlükleri tarafından yapılır.
AB Komisyonunun 2002/80/EC Sayılı Kararı İle Türkiye Çıkışlı İncir, Yerfıstığı, Fındık, Antepfıstığı Gibi Ürünlere Hazırlanan Sağlık Sertifikası
Yetkilendirilmiş Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı İl Müdürlüklerince düzenlenir.
Et Süt ve Kuru Meyveler Dışında Gıda ve Gıda Ambalaj Maddelerinin İhracatında Gıda Güvenliği/ Sağlık Sertifikası (Food Safety/Health Certificate)
Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı İl Müdürlükleri tarafından düzenlenir.
Doğa Mantarı İhracatında Hazırlanan Annex II Sertifikası
Avrupa Birliği ülkeleri tarafından, ihracatçı firmalardan özellikle yaş doğa mantarı için radyasyon belgesi istenir. Bu belgenin ithalatçı ülkelerce talep edilmesi halinde, Türkiye Atom Enerjisi Kurumu’nun, Ankara Nükleer Araştırma ve Eğitim Merkezi veya Çekmece Nükleer Araştırma ve Eğitim Merkezi’nden temin edilir.
Doğal Arı Balı Analiz Belgesi
Doğal Arı Balı Analiz Belgesi, bal ihracat ve ithalat sürecinde gümrüklerde aranılan zorunlu belgeler arasındadır. Numune alınması işlemleri Ekonomi Bakanlığı Dış Ticarette Standardizasyon Bölge Müdürlüklerine bağlı Dış Ticarette Standardizasyon Denetmenleri Grup Başkanlıkları tarafından yapılır.
Çekirdeksiz Kuru Üzüm Analiz Belgesi
Kanada, ABD ve Avustralya’ya çekirdeksiz kuru üzüm ihraç edecek firmaların İzmir Hıfzıssıhha Enstitüsü, İzmir Tarım İl Müdürlüğü ya da Ege Üniversitesi İlaç Geliştirme ve Farmakokinetik Araştırma ve Uygulama Merkezi Laboratuvarı’ndan (ARGEFAR) birinden kurşun kalıntısı ve pestisite yönelik analiz raporu alma zorunluluğu bulunur. Numune alınması işlemleri Ekonomi Bakanlığı Bölge Müdürlükleri’ne bağlı Dış Ticarette Standardizasyon Grup Başkanlıkları tarafından yapılır.
CITES Belgesi
Nesli tükenmekte olan yabani hayvan ve bitki türlerinin ihracatında CITES belgesinin gümrük beyannamelerinin tescili aşamasında beyannamelere eklenmesi gerekir. Bu belge Çevre ve Şehircilik Bakanlığı (İl Çevre ve Şehircilik Müdürlükleri) ile Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı tarafından verilir.
Radyasyon Analiz Belgesi / Sarı Belgesi (Radiation Certificate)
İhracat yapılan ülkenin mevzuatı nedeniyle (talep etmesi halinde) Radyasyondan Ari Belgesi (Sarı Belgesi) ve/veya Radyasyon Analiz Belgesi ihracatçı firmalar tarafından Türkiye Atom Enerjisi Kurumu’nun ilgili birimlerinden ithalatçı ülke makamlarına sunulmak üzere temin edilir.
Nükleer ve Nükleer Çift Kullanımlı Eşyaların İhracatında İzne Esas Olan Belge
Bu belge, Türkiye Atom Enerjisi Kurumu tarafından verilir.
İhracatta gerekli olan tüm belgelere ve nerelerden temin edileceğine, detaylı bir şekilde bu linkten ulaşabilirsiniz.
Dış Ticarette Sertifika, Teknik Düzenlemeler ve Standartlar
Standart kavramı, resmi olduğu kabullenilmiş olan ve tanınmış bir kuruluş tarafından yaygın olarak ve tekrar kullanılmak üzere kabul edilen, ürün veya ilgili işlem ve üretim yöntemleri için kurallar, yol gösterme veya özellikler temin eden ve uyulması zorunlu olmayan belgedir. Ülkemizdeki standartlar, yasa gereğince sadece Türk Standartları Enstitüsü tarafından hazırlanır.
Teknik düzenleme kavramı ise; yönetimsel olan yargılar da dahil olmak üzere, ürünlerin özelliklerini ya da ürünlere dair işleme ve üretim yöntemlerini belirten ve uyulması zorunlu olan metindir.
Devletler, piyasaya sunulan ürünlerin insan sağlığına, insanların can ve mal güvenliğine, doğaya, çevreye, hayvan ve bitki sağlığına, tüketici haklarına zarar vermemesi ve tehlike yaratmaması için gerekli önlemleri almakla yükümlüdür.
Teknik düzenlemelere uyum, ürünlerin yurt dışı pazarlara erişiminde önemli rol oynarken, tersi de teknik engeller yaratabilir. Ülkelerin uyguladığı birbirinden farklı teknik düzenlemelerin dünya ticaretinde malların serbest dolaşımına sorun yaratmaması amacıyla ülkemizin de üyesi olduğu Dünya Ticaret Örgütü çerçevesinde, Ticarette Teknik Engeller Anlaşması hazırlanmıştır.
Dış Ticarette Teknik Düzenlemeler ve Standartlarda Yetkili Kurum Kimdir?
Dış ticarette, herkes tarafından uyulması gerekli olan teknik düzenlemeler ve standartlar mevcuttur. Dış Ticarette Teknik Düzenlemeler ve Standardizasyon Rejimi Kararı uyarınca;
Dış ticarete konu olan ürünlerin teknik düzenlemesine elverişli ve güvenilir olup olmadığını denetlemeye veya bu denetimlerin yapılması için piyasa gözetimi ve denetimi yapan kurumlar/kuruluşlar ile işbirliğinde olma ve ithalat denetimlerinde öncelikle bu kurumlar/ kuruluşlar değerlendirilmek üzere bu kurumları/ kuruluşları yetkilendirmeye veya görevlendirmeye,
Teknik düzenlemeleri mevcut olmayan ürünlerin, teknik düzenlemeleri hazırlanana kadar dış ticarette denetime tabi olacak özelliklerini uluslararası uygulamalar dikkate alınarak, bunları tespit etmeye ya da ettirmeye ve gerekli olan denetimleri gerçekleştirmeye ya da gerçekleştirilmesini sağlamaya,
Türk standartlarından ihtiyaç duyulan, dış ticarette zorunlu uygulamalar koymaya veya bunları uygulamadan kaldırmaya, bu standartlara göre gerekli denetimleri yapmaya veya yaptırmaya,
Yayımlanan teknik mevzuatı dış ticarete göre uyarlamaya, ithalat ve ihracat esaslarını belirlemeye,
Dış ticarette teknik düzenlemeler, standartlar, uygunluk değerlendirmesi ve denetimlerde, ilgili kurumlar ve kuruluşlar arasında koordinasyonu sağlamaya,
Belirlenen ölçülerin dışında atık, artık ve çevre yönünden riskli olan maddelerin ithaline ve ihracına dair düzenlemeleri gerçekleştirmeye,
İnsanların ve hayvanların sağlığına, çevreye, doğaya verdiği zarar tesbit edilmiş ithal ürünlerin, teknik özellikleri ile bu özelliklere uygunluğunun değerlendirilmesi konusunda üretici firma gözetiminde soruşturma başlatmaya, ilgili soruşturma sonuçlanıncaya kadar söz konusu olan ürünün her türlü ithalini kontrol altında tutmaya, soruşturma sonucunda ürünün kontrolü ile ilgili gerekli tüm tedbirlerin alınmasına,
Türkiye’den ihraç edilecek ürünlere teknik açıdan engel yaratan yabancı ülkelerin uygulamalarının kaldırılmasını teminen gerekli olan adımları atmaya, bu amaçla yabancı ülkelerle gerekli görüşmeleri yapmaya, karşılıklı olarak tanıma anlaşmaları yapmaya ve uluslararası anlaşmalar çerçevesinde gerekli tedbirlerin alınmasına,
Dış ticarette teknik düzenlemeler, standartlar, uygunluk değerlendirmesi ve denetimlerin her aşamasında gerekli görülecek değişiklikleri yapmaya ve önlemleri almaya, ilgili kuruluşlardan bu faaliyetlerle ilgili her türlü bilgileri ve belgeleri talep etmeye,
Dış ticarete konu olan teknik düzenlemeler ve standardizasyon işlemleri ile alakalı olarak, Türkiye’nin ihtiyaçlarının ve ekonomisinin gerektirdiği özel ve zorunlu koşulları inceleyerek neticelendirmeye, bununla ilgili gerekli olan izinleri vermeye ve ilgili yönetmelik, tebliğ ve talimatlarda gereken değişiklikleri gerçekleştirmeye, uygunluk değerlendirmesi ve belgelendirme işlemlerine istisna getirmeye ve bunun kapsamını belirlemeye, Ekonomi Bakanlığı yetkilidir.
Dış Ticarette Teknik Düzenlemeler ve Standardizasyon Rejim Kararı’na Göre “Ürün Sorumluluğu” Ne Demektir?
İthalatçının; ithal ettiği ürünün insan sağlığı ve güvenliğine, hayvan ve bitki varlığına ve sağlığına, çevreye vereceği zarardan sorumlu tutulmasıdır. Ürün sorumluluğuna ait uygulama esas ve usuller ise yönetmeliklerle belirlenir.
Standardı İhracatta Zorunlu Uygulamada Bulunan Ürünlerin Zorunlu Standart ve Kalite Kontrolleri Hangi Mercii Tarafından Gerçekleştirilir?
Zorunlu standart ve kalite kontrolleri işlemleri Ekonomi Bakanlığı’nın bölge müdürlükleri kapsamındaki dış ticarette standardizasyon denetmenlerince yapılır.
Standardı İhracatta Zorunlu Uygulamada Bulunan Ürünlerin Denetimi Sırasında Alınan Numuneler Standardlara Uygun Çıkmazsa Ne Olur?
Ekonomi Bakanlığı, standartlara uygun olmayan malların ihracatına, ithalatçının talebinin tevsiki durumunda, gerekli incelemeleri yaparak izin verebilir ya da gerekli görüldüğü durumlarda, standardın bazı maddelerinin uygulanmasına talimat yolu ile istisna getirebilir.
Standardı İhracatta Zorunlu Uygulamada Bulunan Ürünlerin İhracatında, Kontrol Belgesinin Aranmadığı İstisnai Haller Var mıdır?
İhraç edilecek ürünle ilgili ticari kalite denetim yeterlik belgesinin ve gerektiğinde malın özelliğine göre Bakanlık tarafından istenebilecek ilave belge ve / veya analiz raporlarının, anılan belge sahibi imalatçı – ihracatçılar tarafından ilgili gümrük idaresine ibrazı halinde,
Yurt dışında inşaat, tesisat ve montaj işi gerçekleştirecek olan müteahhitler tarafından, işçilerinin ihtiyacı olan zorunlu standartlar kapsamındaki maddelerin ihracatında, ilgili makam tarafından düzenlenecek ihraç müsaadesinin ilgili gümrük idaresine ibraz edilmesi halinde,
Hariçte işleme rejimi kapsamında yapılacak olan ihracatta ve bedelsiz ihracatta, gümrük idareleri tarafından kontrol belgesi şartı aranmaz.
İthalatta Uygunluk Değerlendirmesi Neden Yapılır?
İthalatta uygunluk değerlendirmesi; ilgili standart veya teknik düzenlemede belirtilen standartlara göre, insan sağlığının ve güvenliğinin, hayvan veya bitki varlığının veya çevrenin korunmasını, ulusal güvenlik gereklerini veya tüketicinin doğru bilgilendirilmesini sağlamak ve gerekli görülen hallerde performansı açısından yapılır.
İhracatta ve İthalatta Uygunluk Değerlendirmesi Faaliyetlerinde “Ürün Sorumluluğu” nun Cezai Müeyyideleri Nelerdir?
Dış Ticarette Teknik Düzenlemeler ve Standardizasyon Rejimi Kararı’nın 4’ncü maddesi uyarınca hükme bağlanan ürün sorumluluğunda, zararın tevsiki mahkeme kararı ya da mahkemeler tarafından hazırlatılan bilirkişi raporları aracılığıyla sağlanır.
Gerçekleşen zarar ölüm şeklinde ise, firmanın ithalattan süreli veya süresiz olarak men edilmesi, firmanın teşviklerden süreli veya süresiz yararlandırılmaması gibi müeyyideler,
Oluşan zarar yaralanma şeklinde ise, firmanın ihracatının ve / veya ithalatının Ekonomi Bakanlığı’nın müsaadesine bağlı olması şeklinde müeyyideler uygulanabilir,
Zarar başka ürünlere, araçlara veya inşaata verilen maddi yönde ise, ağırlığına göre Rejim Kararı’nın 5’inci maddesinde yer alan müeyyidelerden biri veya birkaçı uygulanabilir.
İhracatta ve ithalatta sertifika zorunluluğu olan ürünler, hem insan hem hayvan sağlığını korumakta ayrıca çevreye ve doğal yaşama zarar verilmesinin önüne geçerek, ülkeler nezdinde dış ticaretin de belirli standartlara uygun olarak yapılmasını sağlar.
Comments are closed.